Η Ορθοδοξία δεν είναι η πιστή τήρηση μερικών υποχρεωτικών κανόνων κι ενός τυπικού που θα πρέπει να απομνημονευθεί. Μάλλον πρέπει να σιωπήσουμε και ν' ακινητοποιηθούμε, να μη μιλάμε πολύ ούτε περί Θεού, αλλά ν' αποκτήσουμε τρόπο ζωής διαφορετικό. Η ζωή μας να μιλά. Κι όχι να μιλά για να μιλά. Η παραδοχή και η κατανόηση των άλλων είναι μια από τις οδούς της θεώσεως και της καταργήσεως της μοναξιάς.Όπως κανείς δεν πηγαίνει στο στρατό για να καλοπεράσει, έτσι κι η πνευματική ζωή, η εν Χριστώ ζωή, είναι αγώνας διαρκής, δίχως άγχος, μα με αγωνία. Μια μάχη σώμα προς σώμα, όπου πρέπει να σφαγείς, να θανατωθείς για ν' αναστηθείς. Κι αυτό γίνεται ήρεμα, σιγά, ανεπαίσθητα, αργά ή σύντομα, ανάλογα με τον πόθο και την αγαπητική βούληση του Θεού. Προσκαλεί συνεχώς, προκαλεί επιτηδείως κι ευγενώς ο Θεός τον άνθρωπο, να δώσει στον εαυτό του χρόνο, να ηρεμήσει και να σκεφθεί και να μη ζει σ' ένα συνεχή στρόβιλο δραστηριότητος. Θα ήταν αρκετό στο Θεό να υπομείνει ο άνθρωπος το δύσκολο χαρακτήρα του, αφού τον παραδεχθεί, ν' αφοσιωθεί στην άρρωστη γυναίκα του ο σύζυγος, ν' αγαπήσει τους απρόκοφτους μαθητές του ο δάσκαλος, να κατανοήσει την απαιτητική και παράξενη μάνα του ο γιος. Είναι ένας πειρασμός ν' αρκεσθεί κανείς στο ολίγο. Θεωρεί ότι μόνον έκτακτα, μεγάλα και συνταρακτικά γεγονότα θα τον αναδείξουν. Φαντάζεται ευεργέτη της ανθρωπότητος τον εφευρέτη και τον ιεραπόστολο της Αφρικής. Δεν μπορεί να βλέπει το Χριστό ν' αφήνει τα 99 πρόβατα για να πάει στους γκρεμούς να βρει το χαμένο ένα. Νομίζουμε θα μας ζητήσει ο Θεός πολλά. Θα ζητήσει μόνο αυτά που μπορούσαμε να κάνουμε και δεν κάναμε. Δεν θα ζητήσει καρπούς εκεί που δεν έσπειρε. Δεν θα πει στον τραυλό γιατί δεν έγινε ιεροκήρυκας και στον χωλό γιατί δεν έγινε δρομέας. Θα δώσουμε λόγο γι’ αυτό ακριβώς που μπορούσαμε να κάνουμε και δεν το κάναμε. Θα λαθεύουμε, θα σκοντάφτουμε, θα πέφτουμε, μα θα σηκωνόμαστε. Έχει τόση άπλα, τόση άνεση τόση ευρυχωρία η Εκκλησία μας. Στη θέρμη της αγκάλης της χωρούν όλοι… Ο Θεός μας θέλει όλους κοντά του. Αυτό είναι σίγουρο και βέβαιο. Στο χέρι μας λοιπόν είναι να το απολαύσουμε. Μια ακόμη αρχή αυτής της συνάντησής μας με Αυτόν, στο να σκηνώσει η χάρη Του ζωηρή εντός μας είναι η καθαρότητά μας. Μόνο με τους καθαρούς ενώνεται ο Θεός. Πρέπει πρώτα να καθαριστείς για να συνομιλήσεις με το Θεό, λέγει ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος. Και ο αββάς Ισαάκ τονίζει πως πρώτα θα αποσυνδεθείς από τη ύλη για να συνδεθείς με το Θεό. Όσο καιρό ο νους παραμένει απρόσεκτος κι ακάθαρτος, ο Θεός δεν ελεεί. Με τη σταδιακή κάθαρση έρχεται λύπη στην καρδιά για τα ατοπήματά μας και την προσβολή του Θεού. Και χαρά, γιατί η ψυχή αρχίζει να ανασαίνει και να προγεύεται κάποιων θείων μικρών αλλά δυνατών κι εντυπωσιακών παρηγοριών. Η προσευχή βοηθά σ' αυτή την κάθαρση κι ιδιαίτερα η νοερά: το «Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με τον αμαρτωλον». Όσο κι αν φανεί παράδοξο, εν τούτοις οι Πατέρες υποδεικνύουν και μια μοναξιά που οικοδομεί, παρηγορεί και στηρίζει, είναι η μοναξιά του ταμιείου. Η εκούσια και περιοδική απομόνωση για πνευματικό ανεφοδιασμό και συντήρηση. Η ησυχία αυτή είναι καρποφόρος και προσπορίζει οφέλη πνευματικά ανυπολόγιστης αξίας.Θα το τονίσει εμφαντικά ο Μ. Βασίλειος: «Εν ησυχία τον νoυν έχειν πειράσθαι προσήκει. Ως γαρ οφθαλμόν περιαγόμενον συνεχώς και νυν μεν επί τα πλάγια περιφερόμενον ουχ' oιόv τε, αλλά χρή προσερεισθήναι την όψιν τω ορατώ, εί μέλλει εναργή ποιείσθαι την θέαν, ούτω και νουν ανθρώπου υπό μυρίων των κατά τον κόσμον φροντίδων περιελκόμενον αμήχανον εναργώς ατενίσαι τη αληθεία» (ΕΠΕ 1, 60-62). Και παρακάτω ο ίδιος Πατήρ λέγει: «Μέγιστον όφελος ημίν η ερημία παρέχεται, κατευνάζουσα ημών τα πάθη και σχολήν διδούσα τω λόγω παντελώς αυτά της ψυχής εκτεμείν. Ως γαρ τα θηρία ευκαταγώνιστα έστι καταψηχθέντα ούτως επιθυμίαι και οργαί και φόβοι και λύπαι τα ιοβόλα της ψυχής κακά, κατευνασθέντα δια της ησυχίας και μη εξαγριαινόμενα τώ συνεχεί ερεθισμώ, ευκαταγωνιστότερα τη δυνάμει του λόγου γίνεται» (ΕΠΕ 1,64). Και ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος συμπληρώνει: «Αγάπησον την αργίαν της ησυχίας υπέρ το εμπλήσαι πεινώντας εν κόσμω και επιστρέψαι πολλά έθνη είς προσκύνησιν Θεού... Βέλτιόν σοι ειρηνεύσαι μετά της ψυχής σου έν ομονοία της εν σοί τριάδος, λέγω δή σώματος και ψυχής και πνεύματος ή ειρηνεύειν τη διδαχή σου τους διεστώτας» (Τα ευρεθέντα ασκητικά). Η ησυχία αυτή, η μοναξιά, δημιουργεί μια εσωτερική ατράνταχτη ενότητα μεταξύ των τριών υποστατικών μας στοιχείων: ψυχής, σώματος, πνεύματος. Και η αρμονία αυτή εκφράζεται στη συνέχεια με μια ισορροπία ψυχικών και σωματικών εκδηλώσεων που βρίσκονται στον αντίποδα των τραγικών αδιεξόδων της ζωής της κολάσεως, όπως την ζει ο σημερινός κοσμικός άνθρωπος. Μέσα από αυτή την ισορροπία ξεπηδάει και η δυνατότητα για αποκατάσταση σωστών σχέσεων με τους συνανθρώπους μας. Η ορθή αυτή επικοινωνία και επαφή με τον συνάνθρωπο σαν με τον αδελφό μας είναι η βάση για την επίλυση του προβλήματος της μοναξιάς. Και το ταμιείον γίνεται το εφαλτήριο για νέους αγώνες και νέες επιδόσεις πνευματικότητος. Όλα αυτά σημαίνουν εκκλησιοποίησή μας. Μια τέτοια κατεύθυνση αναζητήσεως του Θεού και του ανθρώπου δια της Εκκλησίας κάνει τον άνθρωπο όχι μόνον να ξεπερνά τη μοναξιά, αλλά και να της δίνει καινούργιο νόημα. Γιατί γι' αυτόν που αναζητεί το Θεό, η μοναξιά γίνεται πολύ συχνά άλλος δρόμος επικοινωνίας και κοινωνίας. Γίνεται δηλ. η μοναξιά πλαίσιο για να μπορέσει ο άνθρωπος να συνομιλήσει περισσότερο με το Θεό, να ακούσει το Θεό, να τον ζήσει στην ψυχή του. Έτσι για το χριστιανό η μοναξιά αποκτά θετικό περιεχόμενο γιατί γεμίζει με την παρουσία του Θεού. Και είμαστε ευγνώμονες στους αγίους Πατέρες της Εκκλησίας μας που μας έδειξαν το δρόμο αυτής της νέας εμπειρίας, δρόμο με νέες προοπτικές, όπου η αξιοποίηση της μοναξιάς αναφαίνεται σαν κάθαρση από το δράμα. Έτσι διακρίνεται η μοναξιά - φυλακή, από τη μοναξιά - ελευθερία. Γιατί πολλή ειρήνη υπάρχει μέσα ση σιωπή. Μη νομίσετε πως ο αντίποδας της μοναξιάς είναι το ξεφάντωμα της μέθης και του σαρκασμού, ούτε η αλλoτριωμένη εικόνα του ανθρώπου - κτήνους που κυλίεται στη λάσπη των κοσμικών ηδονών σπαταλώντας την περιούσιον κληρονομιά του. Υπάρχει κοινωνικότητα που είναι μοναχική και σιωπή που είναι εύγλωττη. Να 'σαι φίλος όσο και ξένος με όλους, συμβουλεύει ο αββάς Ησαίας. Λέγε τη γνώμη σου δίχως να θες να την επιβάλεις. Άκου τον άλλο κι ας σου φαίνεται ανιαρός και απότομος, μη απορρίπτεις ό,τι δεν σου αρέσει, μη κολακεύεσαι επειδή οι άλλοι χειροκροτούν τη γνώμη σου. Έχε τον πόνο σου, την ιστορία σου, όπως και κάθε άλλος έχει τον δικό του πόνο, τη δική του ιστορία. Ο Χριστός έχυσε το αίμα Του και γι' αυτόν και για σένα και για όλους μας. Να κοιτάς να είσαι αυτό που είσαι. Κυρίως μην υποκρίνεσαι τον καλό γιατί είναι βαρειά αυτή η αρρώστια και θανατηφόρος. Φτιάξτα με το Θεό, φτιάξτα με τον εαυτό σου, φτιάξτα με τους άλλους. Να η αληθινή κοινωνικότητα που διώχνει τη μοναξιά. Η μοναξιά είναι καρπός της αμαρτίας. Και ο εγωισμός είναι αμαρτία. Άρα ο εγωισμός σε σπρώχνει στη μοναξιά που κανένα κοσμικό σαλόνι δεν μπορεί ποτέ να αναιρέσει. Σβήνουν τα φώτα και μένεις μόνος σου. Και φοβάσαι. Σου λείπει η παρηγοριά του Θεού, η βοήθεια των αδελφών.Αυτή η μοναξιά γεννά το φόβο, γιατί χωρίς Θεό βασιλεύει ο φόβος με δύο λογιών αντιδράσεις: τις δυναμικές με τη βία και τις υποτονικές με τη σιωπή, τη φυγή και τη δειλία. Μη φοβάσαι όταν είσαι μόνος, αρκεί να έχεις την αίσθηση ότι είναι μαζί σου ο Θεός. Και μη φοβάσαι τη μοναξιά του ταμιείου. Μπορεί να σου γίνει δρόμος για την εσωτερική πληρότητα. Σε μια εποχή σαν τη δική μας, που η νεολαία μας απηυδισμένη από ό,τι εφάνταζε μέχρι τώρα στα μάτια της, την πολιτική, τα κόμματα, τη χλιδή, την υποκρισία, τη μεγαλοστομία, τα συνθήματα, τις υποσχέσεις, κινδυνεύει να περιπέσει σε μαρασμό που επιτείνεται από τα ογκώδη προβλήματα που υψώνονται στο διάβα της, την ανεργία, την απανθρωπιά των συστημάτων, τον οικολογικό θάνατο, την ηθική σήψη, τις κλειστές πόρτες, την ανελαστική συμπεριφορά των μεγαλυτέρων, την τρομοκρατία, τη βία, την αλλοτρίωση, ο κίνδυνος της μοναξιάς προβάλλει απειλητικός. Kαι οδηγεί στην ψύχωση, στην περιθωριοποίηση, στην αδιαφορία, στην αυτοκτονία. Είναι κρίμα σε μια τόσο δυναμική και ελπιδοφόρα ηλικία να χάνεται η ζωή θυσιασμένη στο βωμό της ανεστιότητος, της απελπισίας, της μοναξιάς, ενώ υπάρχει η δυνατότητα της υπέρβασης, όπως την διδάσκουν οι άγιοι Πατέρες, όπως την βιώνει η αγία Εκκλησία. Ο αββάς Ισαάκ είπε κάποτε: Αυτός που γνώρισε και νίκησε τα πάθη του είναι ανώτερος από αυτόν που ανασταίνει νεκρούς. Μέσα σ' αυτή τη ρήση κρύβεται το μυστικό της υπέρβασης κάθε κινδύνου που απειλεί τη ζωή μας. Και της μοναξιάς βέβαια. Δοκιμάστε και θα δικαιώσετε την ιερή εμπειρία των θεουμένων ανδρών της Εκκλησίας μας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου